Elke fundering heeft vorstbescherming nodig. Betonnen vloerplaten bereiken meestal geen vorstvrije diepte; een vorstschort doet het werk voor hen. Ontdek wat een vorstschort maakt en hoe u deze in de praktijk gebruikt.
Water heeft een heel bijzondere eigenschap: het zet uit als het vriest. En daarbij ontstaan krachten die zelfs massieve stenen kunnen doen barsten. Gebeurt dit met grondwater onder een fundering, dan kan dit na ontdooien letterlijk omhoog en weer doorzakken. Geen enkele fundering kan dergelijke pieken en dalen zo lang weerstaan, er bestaat een risico op bouwschade. Vorstbescherming is daarom essentieel. Het risico op vorst is uiteraard verschillend afhankelijk van de regio en geografische locatie, daarom wordt het type vorstbescherming bepaald door de betreffende woningplanner. Voor gronden die niet vatbaar zijn voor vorst is een onderconstructie van vorstbestendig grind voldoende als onderconstructie.
Wat is een vorstschort en wanneer heb je deze nodig?
Een vorstschort is nodig ter bescherming tegen vorst bij gebouwen zonder kelders op vlakke betonnen platen, aangezien deze funderingen meestal niet tot een vorstvrije diepte van 80 tot 120 centimeter reiken. Gronden met een fijne structuur zijn bijzonder gevoelig voor vorst, d.w.z. leem-, klei- en slibrijke gronden of fijne zandgronden.
Een vorstschort is als een springvorm die vanuit de keuken om de bodemplaat wordt gegraven, alleen gemaakt van beton of gewapend beton. De contactor loopt echter niet naast, maar als omtreksring onder de basisplaat en kan ook statische functies overnemen. Een vorstschort kan ook zelf geïsoleerd worden, maar hoeft niet. Als alternatief voor het betonnen vorstschort kan het ook van gebroken glas worden gebouwd - maar dan onder de gehele bodemplaat en met een dragende functie. Het vorstschort neemt vaak ook de aarding en potentiaalvereffening van het gebouw over, waarbij de funderingsaarde wordt ingegoten.
Het vorstschort zorgt er in ieder geval voor dat de anders aan vorst blootgestelde rand van de betonplaat wordt beschermd. De benodigde diepte van een vorstschort is telkens afhankelijk van het daadwerkelijke vorstrisico in de regio; in bedreigde gebieden strekt het zich uit tot een vorstbestendige bodemdiepte van 80 tot 120 centimeter. De breedte van het vorstschort en de specifieke dikte van het isolatiemateriaal zijn afhankelijk van de mogelijke statische eisen en het te verwachten vorstgevaar.
Wanneer gebouwen of onderdelen in contact met de grond worden geïsoleerd, spreekt men van perimeterisolatie, die als een soort buitenhuid buiten en onder de gebouwafdichting wordt aangebracht. De eisen voor dergelijke isolatie zijn hoog; er mogen alleen goedgekeurde isolatiematerialen worden gebruikt. Deze mogen geen water opnemen, moeten weersbestendig zijn en ook zeer drukvast als ze onder een gebouw doorlopen.
Frost scherm
Naast het vorstschort is er ook de mogelijkheid van een vorstscherm, dat niet tot een diepte van 80 centimeter hoeft uit te schuiven en mogelijk is bij thermische vloerpanelen. Er wordt een 60 tot 100 centimeter brede, omtrekslaag van horizontaal liggende isolatiepanelen gebouwd, die ruim 30 centimeter dik is bedekt met aarde. Het vorstschild loopt buiten de bodemplaat. De stijgende aardwarmte houdt het gebied onder het vorstschild vorstvrij en voorkomt bevriezing. Schuimglasgrind is ook geschikt als vorstscherm, de overgangen naar het vorstschort vervagen. Volledige thermische isolatie of koudebruggen onder de vloerplaat zijn mogelijk met een vorstscherm. Het effect van het scherm is gebaseerd op het feit dat de stijgende vloerwarmte onder de isolatie wordt gehouden,die de grond en dus de rand van de bodemplaat vorstvrij houdt.
Hoe is het vorstschort opgebouwd?
Er zijn verschillende mogelijkheden om de vorstbeveiliging in te stellen: Bij bodems die niet vatbaar zijn voor vorst kan een ballastpakket als bescherming voldoende zijn indien de vloerplaat anders van onderaf geïsoleerd is, zodat er geen water onder de fundering komt. Niets werkt zonder een schort op vorstgevoelige vloeren.
De meeste vorstschorten werken als een soort doorlopende strookfundering onder de vloerplaat en worden op een verblindende laag gebouwd. In principe graaf je een omliggende sleuf en vul je deze met beton of gewapend beton. Een gangbare sleufbreedte is 40 centimeter, het vorstschort en de blindlaag zijn dan vorstvrij, vaak 90 centimeter diep. Op deze manier kan er geen grondwater onder de vloerplaat binnendringen en eventueel onder het beton terecht komen.
Als alternatief voor de funderingsdiepte onder de vorstgrens bestaat de mogelijkheid om het vorstschort te isoleren, waardoor een geringe diepte mogelijk is. De betonstrip is van de zijkant geïsoleerd en de vloerplaat van onderaf.
De voetplaat kan ook op een zogenaamde thermisch gescheiden stripfundering staan. De vloerplaat is rondom en ook van onderen volledig geïsoleerd en alleen de kale stripfundering steekt ongeïsoleerd in de grond uit. In dit geval rust het gewicht van het gebouw volledig op de isolatielaag.
Een andere manier om een vorstschort te bouwen, is schuimglasgrind. Het bestaat grotendeels uit gerecycled glas, is drukvast, warmte-isolerend, niet brandbaar, vorstbestendig en heeft een hoog kwelvermogen waardoor het ook als capillair-breeklaag kan worden ingezet die optrekkend vocht onder een vloerplaat tegengaat. Strikt genomen is het glasgrind een alternatief voor het vorstschort en fungeert het als een vorstscherm - een stripfundering is in de meeste gevallen niet nodig. Drainage is nodig als het grondwaterpeil of de leemachtige bodems hoog zijn. Afvalglas is niet alleen verkrijgbaar als steenslag, maar ook als schuimglasplaten die nog meer druk kunnen weerstaan en worden toegepast op vloeren met staand of stuwend water. Zodat de bodemplaat echt vorstbestendig is op het glasschuim,de ballastlaag moet aan de zijkanten een goede meter uitsteken.
Schuimglasgrind laat geen water door naar de te beschermen onderdelen.
Vorstschort door schuimglasgrind: zo werkt het
In de praktijk ziet de vorstbescherming met schuimglasgrind er als volgt uit: Nadat de bouwkuip is uitgegraven, de funderingsaarde-elektroden zijn aangebracht en rekening is gehouden met andere leidingen, wordt op het geëgaliseerde vlak geotextielvlies uitgerold. Deze moet aan de zijkant een flinke meter uitsteken. Vervolgens giet je het gemalen glas erbij volgens de planning en verdicht je het volgens de instructies van de fabrikant. De laag kan 50 centimeter en meer meten. Het geotextiel wordt omgedraaid zodat het op alle aardingscontactpunten wordt omsloten. Voordat de vloerplaat wordt gestort, wordt ter bescherming een PE-folie of ander geotextiel op het grind gelegd.
