Robuust, vorsthard en met oogverblindende flowerpower: forsythia's zijn niet voor niets een van de meest populaire lentebloemen en veroorzaken, mits goed verzorgd, geen problemen.
De forsythia (Forsythia x intermedia) of gouden klokken markeren het einde van de winter en voor velen is het de lentestruik bij uitstek: de sierstruik heeft zelfs de meteorologie gehaald - als een aanwijzerplant: want wanneer de forsythia bloeit, is de winter eindelijk in verval . De forsythia in de tuin zijn allemaal hybriden van de twee Oost-Aziatische ouders Forsythia viridissima en Forsythia suspensa en kwamen in 1833 naar Europa. De naamgenoot van de planten is de Engelse tuinier directeur William Forsyth.
Uiterlijk en bloeitijd
Forsythia zijn snelgroeiende heesters die twee tot drie meter hoog worden en zeer winterhard zijn. Bij oudere forsythia's hangen de takken over gewelfd, de planten ontkiemen tot op hoge leeftijd en vormen talloze dunne, stijf opgaande scheuten. Forsythia zijn extreem vrij bloeiend, hun rijke goudgele bloemen verschijnen na de winterbloeiers rond half maart tot april voordat de bladeren schieten en in zo'n overvloed dat zelfs de afzonderlijke takken niet meer te herkennen zijn.
Omdat deze bijna over de gehele lengte van de scheut en ook op de korte zijbakken met bloemen bedekt zijn, waarbij de twee tot driejarige scheuten van de forsythia over het algemeen het meest bloeien. Insecten kunnen niets met de bloemen, ze leveren noch nectar noch stuifmeel - maar vogels nestelen zich graag in de dichte takken van de forsythia. Een uitzondering is de variëteit 'Beatrix Farrand', waar bijen naartoe vliegen en waar je de leerachtige, harde fruitcapsules goed kunt zien.
De bast van jonge scheuten is olijfgroen en vrij glad, de oudere zijn okergeel tot bijna grijsgeel en bedekt met opvallend grote lenticellen. Dit zijn kurkwratten die de forsythia gebruikt voor ventilatie of gasuitwisseling met de omgevingslucht. In de herfst krijgen forsythia gele bladeren met vaak een paarse tint.
Twee tot drie jaar oude scheuten van de forsythia zijn bedekt met gele bloemen.
Locatie en claims van forsythia
Forsythia's zijn niet veeleisende en daarom populaire struiken voor zonnige locaties. Maar zelfs in de halfschaduw neemt de bloei merkbaar af, en schaduw is dan niets voor forsythia. Voor forsythia is de grond idealiter licht vochtig en humusrijk. Anders kan de forsythia bijna alle omstandigheden aan, zolang er niet te veel kalk in de grond zit. Forsythia kan de zomerse hitte niet zo goed aan en heeft op tijd een flinke slok water nodig. Dorstige struiken zijn terughoudend om volgend jaar te bloeien.
Forsythia planten, verzorgen en snijden
De heesters worden meestal in containers aangeboden, zodat ze het hele jaar door geplant kunnen worden - behalve bij vorst natuurlijk. De herfst en lente zijn echter ideaal. Bij forsythia met blote wortel is de planttijd beperkt tot de koude maanden. Voldoende water geven is belangrijk na een voorjaarsaanplant. Het is het beste om de grond te mulchen onder forsythia of bodembedekkers te planten waar de struiken geen problemen mee zullen hebben en niet mee zullen concurreren. Een paar scheppen compost zijn voldoende als meststof in het voorjaar.
De struiken verouderen relatief snel en moeten regelmatig, indien mogelijk jaarlijks, maar uiterlijk om de twee à drie jaar worden gemaaid. Meteen na de bloei is het zover: Snijd de oudste basisscheuten van elke forsythia direct aan de basis af en leid enkele van de verdorde takken om naar een lager gelegen zijtak. Bij compact groeiende dwergvariëteiten, elke twee of drie jaar na de bloei enkele scheuten met een derde inkorten. Een radicale verjonging van hopeloos oververouderde struiken is zonder problemen mogelijk. Dit zogenaamde op de stok zitten komt voor bij het tuinieren in het voorjaar - wat natuurlijk een forsythia-bloei in hetzelfde jaar uitsluit. De struiken kunnen de snoei beter aan.
De planten zijn geschikt als solitair en voor heggen. Op de juiste locatie veroorzaken ziekten of plagen geen enkel probleem. Bladluizen of echte meeldauw kunnen voorkomen, maar veroorzaken geen noemenswaardige schade en kunnen vaak zelfs worden genegeerd.
Omdat forsythia erg snel groeien, worden de struiken tot drie meter hoog en zijn ze ook winterhard. Een teken van oudere forsythia is dat de takken in een boog naar beneden hangen.
Populaire forsythia-variëteiten
Geel is geel? Onder geen omstandigheid! Iedereen die verschillende forsythia-variëteiten naast elkaar heeft bekeken, zal verrast zijn hoeveel kleurnuances er in de forsythia-familie zijn. Ze variëren van het felle signaalgeel van de 'Weekend'-variëteit - overigens de vroegste variëteit ooit, die slechts 150 tot 200 centimeter hoog is - tot het donkergeel van de' Spectabilis ', waarschijnlijk de beste vertakking van alle forsythia-variëteiten en de tuin in teamwork. Bluestars (Scilla) en de al even lage sterhyacinten betoveren met hun rijke kleurcontrast. En het liefst voor een helderblauwe lentelucht. Dit geldt natuurlijk in principe voor elke forsythia, of je hem nu individueel plant of als haag in de tuin.
Houd je van kleiner of heb je niet veel ruimte beschikbaar, dan kun je 'Minigold' planten, die net als de even grote, of beter net zo kleine 'Tetra Gold' in de kuip kan groeien en bloeit tot april. De 'Minigold' zelfs tot mei.
De cultivar 'Lynwood', ook wel Forsythia 'Lynwood Gold' genoemd, is een robuuste, maar ietwat gevoelig voor zomerse hitte, soort met chroomgele bloemen die tot wel drie meter hoog en even breed worden. De tot 200 centimeter hoge 'Goldzauber' heeft goudgele en geurende bloemen.
De witte sneeuwforsythia (Abeliophyllum distichum) behoort ook tot de olijfboomfamilie, maar tot een heel ander geslacht dan forsythia en heeft alleen de Duitse naam forsythia gemeen.
