Slechts een paar planten trotseren ijs en sneeuw en ontwikkelen hun bloemen midden in de winter. De zogenaamde winterbloeiers verfraaien uw tuin echter met bloemen of een heerlijke geur terwijl deze nog in diepe winterslaap is. Wij presenteren hier de mooiste sierbomen, heesters en bolbloemen.
Geurige winterbloeier: de wintersneeuwbal
Een populaire winterbloeier in de tuin is de wintersneeuwbal (Viburnum bodnantense), die in november voor het eerst tere bloemen draagt en zich vervolgens van januari tot half april in volle pracht laat zien en zijn heerlijke geur ontplooit. Vooral de laatbloeiende soort 'Dawn' is populair, omdat deze weelderig en dicht tot een indrukwekkende struik groeit. Met een hoogte van drie meter en twee breedtes slaat de wintersneeuwbal als solitair een mooi figuur - maar is ook een geweldige blikvanger in een bloeiende haag. Wie de winterbloeiers op tuinpaden of op het trottoir plant, profiteert elke keer als ze naar buiten gaan van de zoete geur van de witroze bloemen. 'Dawn' is ook in de herfst een echt pareltje: de bladkleur varieert van rood tot diep paars. Ongetwijfeld,het sierhout is een van de mooiste planten die in de winter de eerste koorts van de lente opwekken!
Locatie en verzorging van de wintersneeuwbal
'Dawn' houdt ervan beschut op zonnige tot gedeeltelijk schaduwrijke locaties. Het hout stelt weinig eisen aan de grond en kan eigenlijk alles aan. Vochtige, doorlatende en voedselrijke grond laat de struik het beste gedijen. Omdat de sneeuwbal uitlopers vormt, moet u deze op afstand van andere bomen planten. De niet veeleisende winterbloeier heeft geen speciale zorg nodig. Regelmatig snoeien is ook niet nodig, tenzij de struik in de loop der jaren slecht uit vorm is geraakt. Dan kunt u hem na de bloei in het voorjaar snoeien.
De wintersneeuwbal (Virburnum bodnatense 'Dawn') is een van de meest populaire winterbloeiers dankzij de intense geur van zijn delicate bloemen.
Vroege winterbloeier: de kerstroos
Ook vrij vroeg is de kerstroos (Helleborus niger), die al in de kersttijd zijn komvormige witte, lichtgele, roze of paars getinte bloemen laat zien - sommige soorten zelfs al in november. Vroeger was het ook bekend als "nieskruid" omdat niespoeder werd gemaakt van de wortels. Deze winterbloeier is al eeuwenlang een symbool van hoop.
Locatie en verzorging van de kerstroos
De sneeuwroos gedijt het beste als hij jarenlang zo ongestoord mogelijk op dezelfde plek kan groeien. Een standplaats in halfschaduw is ideaal. Voor bomen, onder bomen en samen met varens en grassen komen de winterbloeiers tot hun recht. De sneeuwroos heeft waterdoorlatende, humusrijke grond nodig. Ze bloeien van november tot februari. De later bloeiende variëteiten zijn de voorjaarsroos (Helleborus orientalis) en het palmblad Nieskruid.
De winterbloeier ziet er erg sfeervol uit in winteremmerarrangementen. Na de bloei kan de kerstroos in de tuin geplant worden om volgend jaar weer een blikvanger te worden.
Kerstrozen zijn ideaal als balkonplant, maar dienen in de schaduw te staan.
Exotische winterbloeier: de winterjasmijn
Wilt u wat kleur in uw tuin tijdens het koude, grijze seizoen? De gele bloemen van de winterjasmijn (Jasminum nudiflorum) verschijnen van december tot maart. Ze doen enigszins denken aan forsythia - maar de winterjasmijn heeft de neiging om te klimmen en vrolijk huismuren en pergola's tot vier meter hoog met elkaar te verstrengelen. Als je hem laat groeien zonder klimhulpmiddel, vormt hij een brede, lage struik. Indrukwekkende tuinbeelden ontstaan wanneer de lange, slanke scheuten van de gele winterbloeier als watervallen over de muur naar beneden groeien.
De botanische naam nudiflorum betekent kaalbloemig en geeft aan dat deze winterbloeier bloeit voordat het blad uitschiet. Afzonderlijke takken kunnen goed worden geknipt voor de vaas - voor een bloeiende tafeldecoratie uit eigen tuin.
Locatie en verzorging van de winterjasmijn
Deze winterbloeier ontwikkelt zich het beste op een beschutte, zonnige tot gedeeltelijk schaduwrijke plek. De winterjasmijn moet regelmatig worden uitgedund. Verwijder hiervoor de scheuten die te dicht bij elkaar staan. Een lichte snoei in het voorjaar - om de twee tot drie jaar - stimuleert de bloei van het sierhout.
De bloemen van winterjasmijn verrukken ook in de koude tijd van het jaar.
Filigraan winterbloeier: het sneeuwklokje
Als de eerste sneeuwklokjes (Galanthus) vanaf januari hun bloemen in het licht strekken, lijkt de lente niet ver meer. Het hart van elke tuinman klopt sneller bij het zien van de filigraan uibloemen. Want de kleine winterbloeiers zijn er in 18 verschillende soorten en 500 soorten. Vrijwel gelijkend op het eerste gezicht, maar merkbare verschillen worden duidelijk voor de oplettende toeschouwer. Sommige bloeien dubbel (Galanthus nivalis 'Flore Pleno'), andere met groene strepen (Galanthus elwesii), en weer andere met een halvemaanpatroon (Galanthus caucasicus). Onder hobbytuiniers is een echt verzamelplezier ontstaan. Vooral omdat echte sneeuwklokjes met uitsterven worden bedreigd en onder natuurbescherming staan.
De bloeitijd van het sneeuwklokje varieert afhankelijk van de soort en variëteit van herfst (Galanthus reginae-olgae) tot maart (Galanthus plicatus). De winterbloeier schrikt niet van sneeuw en ijs.
Locatie en verzorging van het sneeuwklokje
Plant de bolletjes in groepen van 10 tot 15 centimeter uit elkaar als je een gesloten tapijt wilt creëren. Het sneeuwklokje ontwikkelt geen eigen nevenbollen en de natuurlijke voortplanting via mieren duurt lang. Alleen de variëteit 'Maximus' is groeikrachtig en hoog genoeg om geschikt te zijn voor naturalisatie tussen bodembedekkers. Als de groei van sneeuwklokjes op een gegeven moment te groot is, kun je ze als vaste planten verdelen, opgraven en verplaatsen. Pas na de bloeiperiode in mei mag u de grond echter pas maaien of hakken. De winterbloeier is ideaal voor het onderplanten van loofbomen en tussen heesters op zonnige locaties.
Het sneeuwklokje strekt zijn delicate bloemen zelfs in sneeuw en ijs uit naar de zon.
Blijvende winterbloei: de sneeuwheide
In plaats van kleurrijke bloemen kenmerken gedempte kleuren deze winterbloeier. De sneeuw- of winterheide (Erica carnea-variëteiten) is een langzaam groeiende dwergstruik die bloementapijten vormt tot wel 30 centimeter hoog. De klokken van de sneeuwheide kunnen zelfs door de bittere kou niet worden tegengehouden om te bloeien. Het kleurenspectrum varieert van wit tot verschillende tinten roze tot donker roodviolet. Wie rassen met verschillende bloeitijden combineert, kan van november tot april van deze plant genieten. Het fijne, naaldvormige blad is wintergroen en ook buiten de bloeiperiode aantrekkelijk om te zien. Bij sommige soorten wordt het in het koude seizoen decoratief bronsgroen.
Locatie en verzorging van de sneeuwheide
Deze winterbloeier gedijt goed op beschutte plekken in de tuin. In plantenpotten is de sneeuwheide een groenblijvende plant, ook een kleurrijk sieraad op het balkon en terras. Een lichte snoei na de bloei stimuleert de vorming van nieuwe bloemstelen.
De sneeuwheide vormt bloementapijten tot wel 30 centimeter hoog en is daarmee bij uitstek geschikt voor in de voortuin.
Minder bekende winterbloeier: de slijmbes
Als winterbloeier is de groenblijvende struik meer een geheime tip onder tuinders. In feite verschijnen van januari tot maart kleine witroze bloemen tussen de glanzende bladeren van de rechtopstaande takken. Rond lunchtijd ademen ze een zure, zoete geur van honing en vanille uit. Als de slijmbes uit de Himalaya (Sarcococca hookeriana var. Humilis) in de emmer bij de ingang van het huis wordt aangeboden, is iedereen welkom. In de tuinbed groeit hij compact en bossig als solitair of in combinatie met koker- en spilstruik als haag. Na de bloeiperiode worden kleine zwarte bessen gevormd, die door de slijmerige vulling zijn naam te danken hebben.
Locatie en verzorging van de slijmbes
De winterbloeier is niet bijzonder veeleisend en gedijt zowel in zon als schaduw. De plant houdt van goed doorlatende, humusrijke en vochtige grond, maar kan ook goed overweg in de kuip. Dan moeten de winterharde slijmbessen worden afgedekt met winterbescherming voor potplanten. U kunt ze het hele jaar door op vorstvrije dagen buiten planten.
De Himalaya slijmbes bloeit ook in de winter, maar is in dit land nog niet zo bekend.
Winterbloeier met vorstbescherming: de toverhazelaar
De draadachtige bloemen van de toverhazelaar krullen op bij vorst, zodat ze zonder schade bestand zijn tegen temperaturen tot -10 graden Celsius. Hun kleurenspectrum varieert van geel tot oranje tot rood Tijdens de bloeiperiode van januari / februari tot het begin van de lente trekken de bloemen talrijke bijen en hommels aan. Sommige soorten toverhazelaar, zoals 'Pallida' en 'Harry', hebben zelfs een geurige geur en zijn daarom zeer geschikt als solitaires onder een raam.
De winterbloeier is verkrijgbaar in tal van cultivars, van compacte dwergstruiken voor kleine tuinen tot smalle haagplanten en uitgestrekte heesters tot wel drie meter hoog. Ook de herfstkleur is duidelijk: afhankelijk van de variëteit variëren de bladeren van de toverhazelaar van felgeel tot oranjerood.
Toverhazelaar locatie en verzorging
De toverhazelaar is een zeer veeleisend sierhout, maar is ook in de winter een van de mooiste planten. De grond moet doorlatend, vers tot licht vochtig, humusrijk en diep zijn - in geen geval leem of klei. Deze winterbloeier kan niet goed tegen verdichting, wateroverlast en droogte. Een mulchlaag van schorshumus wordt aanbevolen.
Qua ligging houdt de toverhazelaar het graag zonnig tot schaduwrijk en beschermd tegen een huismuur. Het kan wel drie jaar duren voordat ze gewend zijn aan een nieuwe locatie en ze op de juiste manier hebben verdreven. Daarna mag u ze niet meer transplanteren. Hiervoor kunt u na de drie jaar vaste planten en bodembedekkers gebruiken als onderplant. Houd er echter rekening mee dat de winterbloeiende plant niet erg competitief is en de neiging zal hebben om te verwelken in de buurt van zware eters of planten die bereid zijn zich te verspreiden.
De toverhazelaar (Hamamelis) laat zich zien met felrode, oranje of gele bloemen, ook op ijzige dagen.
Geluk brengen: de Chinese winterbloesem
In Japan zijn de takken van de Chinese winterbloesem (Chimonanthus praecox) gesneden voor het nieuwe jaar een symbool van geluk. Ook in dit land moet de pracht van de winterbloeier zorgen voor geluk, want de stervormige, halfopen bloemen ademen een aangename geur van vanille. In zachte winters verschijnen ze voor het eerst voor Kerstmis en verrukken ze talloze bijen en andere insecten met hun nectar. Meestal loopt de bloeiperiode echter van januari tot maart. De winterbloei groeit dun vertakt als struik tot drie meter hoog en is waarschijnlijk geschikt voor aanplant in een perk of als kuipplant. Alleen jonge planten moeten in de winter worden beschermd.
Locatie en verzorging van de Chinese winterbloesem
In tegenstelling tot de meeste andere sierbomen en -heesters die in de winter bloeien, wordt bij winterbloei voorjaarsaanplant aanbevolen zodat de exotische planten de eerste winter goed wortel schieten. In de eerste twee tot drie jaar dienen jonge planten ook te worden voorzien van een beschermvlies, waarna de plant winterhard is. Hij groeit het liefst op een zonnige tot gedeeltelijk schaduwrijke plek op een losse, zandige leemachtige ondergrond. Droogte in de zomer noch wateroverlast in de winter tasten het sierhout aan. Als je wilt, kun je de winterbloeier na de bloei wat uitdunnen als deze te dicht wordt, of je kunt de hoogte regelen. Regelmatig snoeien is echter niet nodig.
De Chinese winterbloesem (Chimonanthus praecox) is een sieraad voor in de tuin en zou in dit land wat bekender moeten worden.
Fijne winterbloeier: sterhyacint
De sterhyacint (Chionodoxa), ook bekend onder de namen Schneeglanz of Schneestolz, zorgt van februari tot april voor een tapijt van blauwe, witte of paarse bloemen. De bolgewas wordt vaak gebruikt als onderplant voor bloeiende bomen of in combinatie met winterbloemen, krokussen en sneeuwklokjes. Met dochterbollen en zelf zaaien plant de winterbloeier zich zeer snel voort. Chionodoxa luciliae, die minder snel verspreidt, is beter geschikt voor kleinere tuinen. Afkomstig uit Turkije en Klein-Azië, wordt de sterhyacint vooral aanbevolen voor een alpiene rotstuin, maar is ook nuttig als bijenweide in een natuurlijke tuin.
Locatie en verzorging van de sterhyacint
De bolbloem is buitengewoon gemakkelijk te verzorgen - sterker nog, hij is niet te veel verzorging. Hij laat zich het beste aan zijn lot overlaten: aan de rand van het bos, in de lichte schaduw onder loofbomen en zelfs op zonnige locaties verspreidt hij zich snel en heeft de neiging wild te lopen. Het kan goed overweg met doorlatende, humusrijke tuingrond, maar verdraagt geen wateroverlast. Daarom moet u zwaardere bodems in de meerjarige bedden mengen met zand. Na de bloeiperiode in april de winterbloeier een keer bemesten, zodat hij dochterbollen kan ontwikkelen en zich kan voorbereiden op de lange rustperiode.
De sterhyacint (Chionodoxa) is een van de late winterbloeiers en geeft de tuin vanaf februari een betoverend blauw bloementapijt.
Latere winterbloeier: de lage valse hazelaar
In het vroege voorjaar opent de lage valse hazelaar (Corylopsis) zijn lichtgele bloemklokken. Tussen maart en april verspreiden ze een lichte sleutelbloemgeur die talloze bijen en hommels aantrekt. Een ander visueel hoogtepunt zijn de bladscheuten in wijnrode knoppen die openen naar lichtgroene bladeren. In oktober is er weer een kleurverandering, wanneer het loof intens oranje wordt.
Met een breedte en hoogte van anderhalve meter is de klokhazelaar (Corylopsis pauciflora) een nogal delicate houtsoort die het best tot zijn recht komt in individuele posities. Andere soorten valse hazelaar groeien uitgebreider en kunnen een hoogte van drie meter bereiken. De late winterbloeier is echter niet erg competitief en daarom niet geschikt voor een bloemenhaag. Het is moeilijk je een natuurlijke tuin voor te stellen als een waardevolle bijenweide.
De valse hazelaar (Corylopsis), met bloeitijd vanaf maart, is bijna een van de voorjaarsbloeiers.
Locatie en verzorging van de valse hazelaar
De late winterbloeier is een van de meer gevoelige houtige planten en moet bij een huismuur staan, bij voorkeur op het zuiden of westen. Omdat ijzige noorden- en oostenwind de bloeiperiode vertragen. Late vorst in april kan onherstelbare schade toebrengen aan de vers gekiemde bladeren - daarom moet u de valse hazelaar beschermen met een vlies als er voor mei weer vriestemperaturen worden aangekondigd. Geef het sierhout bij langere droge periodes in de zomer water. Als hij eenmaal aan een standplaats gewend is, mag je hem niet opnieuw planten, want de winterbloeier groeit maar heel slecht terug. Net als de wintersneeuwbal hoeft de valse hazelaar niet regelmatig te worden gesnoeid.
