Meubeldesign is in de loop van de geschiedenis geëvolueerd. Van bed en commode tot schrijfkasten en ladekasten tot chaise longues. Hier leest u hoe meubeldesign in de loop van de geschiedenis is veranderd en welke meubelstukken in welke periode bijzonder invloed hebben gehad.
Meubelontwerp in de middeleeuwen
Romaans - de middeleeuwen rond 800-1200
Het meubeldesign in de romaanse stijl is gebaseerd op de kunst van het oude Rome.
Typisch stijlelement: ronde boog
Typisch meubilair: kist
Constructie: eenvoudige constructie, eenvoudige verwerking
De tafel is opgetild - wat vandaag eindigt als een bleke metafoor van samen eten was dagelijkse praktijk in de middeleeuwen: je tilde het tafelblad van de schragen of dienbladen en legde het opzij tot de volgende maaltijd, naar het statief, klapstoelen, poststoelen en boxen teruggezet op het tafelblad werden verplaatst. Kisten, tafels en stoelen waren de eerste meubelstukken in de ware zin van het woord, dat wil zeggen mobiele meubels. Planken, banken, kasten en bedden waren stevig aan het huis vastgemaakt: de timmerman bouwde ze als nismeubels in de muren. Hij werkte met inheemse houtsoorten van essen, eiken, noten, sparren, lariks en grenen. De oppervlakken waren nauwelijks behandeld, soms doordrenkt met hete was of vernis, waardoor het hout een fluweelachtige donkere tint kreeg.IJzeren beslag maakte kisten en kasten stabiel, inbraakwerend en versierde ze.
De ambachtslieden maakten steeds uitgebreider beslag, vormden ijzeren banden tot ranken en andere ornamenten. De voor de architectuur typische gewelfde arcades en afbeeldingen van mensen, dieren en planten waren in de houten oppervlakken gekerfd. De weinige overgebleven beschilderde meubels waren meestal kerkmeubilair. De basisuitrusting bestond uit een kist, stoel en bed. Bedden werden gebouwd van planken en palen, ze werden in elkaar gezet en met pennen gemaakt. Het grote verschil met vandaag: de bedden waren kort - je sliep half zittend, half liggend.
De kist was het meest voorkomende meubelstuk in de middeleeuwen.
Gotisch - De late middeleeuwen rond 1200-1500
De gotische stijl trekt de aandacht naar boven, verticale lijnen zijn benadrukt.
Typisch stijlelement: spitsboog
Typisch meubilair: kist, kast
Constructie: frameconstructie met dunnere panelen, nadruk op de verticale
smalle pilaren, spitsbogen, minder massief metselwerk, meer ramen - de laatmiddeleeuwse constructie gaf kamers een luchtige uitstraling. Niet alleen leek de gotische architectuur filigraan dan de romaanse, het meubeldesign werd ook lichter: de houtzagerij werd uitgevonden in de 14e eeuw en planken konden op elke maat worden gezaagd, meubelfronten en zijdelen konden worden opgebouwd uit dunnere houten panelen. De zwaluwstaartverbinding is bekend sinds de gotiek. In plaats van dikke planken gebruikte ze ingegraven palen.
De frameconstructie, die vandaag de dag nog steeds geldig is, is ontstaan uit de massieve romaanse meubelconstructie. De ambachtslieden van de zuidelijke streken, de Alpenlanden en Zuid-Duitsland gebruikten voornamelijk langvezelige zachte coniferen, die geschikt zijn voor plat snijwerk, voor kunststof snijwerk gebruikten ze ook eiken en beuken. Eik was het belangrijkste materiaal voor de noordelijke landen (Noord-Frankrijk, Vlaanderen, Nederland, Noord-Duitsland, Engeland en Scandinavië) - meubels werden voornamelijk gebouwd van dit kortkorrelige hardhout. In de vroege gotiek werden mythische wezens nog uitgehouwen, latere figuratieve voorstellingen waren zeldzaam. De volgende ornamenten waren kenmerkend voor meubeldesign in de gotiek:
- Spitse boog in plat en inkeping
- Gevouwen structuur die eruitziet als gevouwen linnen of perkament, gemaakt met een schaantechniek
- Maaswerk - de vormen werden geometrisch geconstrueerd met een kompas, versierde raamopeningen, gevels, muuroppervlakken. Hoofdmotieven: visblaas en klavertje drie
- Lintvormig X-ornament, omgeven door plantafbeeldingen, speciaal voor vullingen.
Toenemende rijkdom bevorderde woninginrichting en meubeldesign: meubels werden niet langer in de muur ingebouwd en de muren waren met hout bekleed. De belangrijkste meubelstukken waren nog steeds kisten, maar vanwege de ruimte werden ze gestapeld en verbonden met een basis, een gebeeldhouwde riem. Deze dubbele kist (de typische vorm van de Zuid-Duitse kast) werd geopend via twee deuren aan de voorzijde; er werden volledige kasten gebouwd. Er werden ook andere nieuwe meubels gemaakt, de ladekast. Kisten waren voorheen gevuld met wasgoed en kleding, nu werden dozen gebruikt voor kostbaarheden en documenten. Later werd de voorwand van de kist weggelaten en werden lades, kistbanken met neerklapbare rugleuningen en kasten met schoenplaatjes ingebouwd. Deze vitrine voor schepen die op palen of op een tafel stonden,wordt beschouwd als het eerste luxe meubelstuk en voorloper van het dressoir.
De gotische ambachtslieden stonden bekend om hun ornamenten. In de vroege gotiek werden mythische wezens uitgehouwen en latere figuren.
Meubeldesign in de Renaissance
De geboorteplaats van dit tijdperk was Florence. Daar was de culturele en economische opkomst duidelijk zichtbaar in de constructie en het meubelontwerp van het Palazzo: brede, lichte kamers, vaak versierd met schilderijen, wandkleden, leerbehang.
In plaats van een frameconstructie en panelen te bouwen, werden meubels ontworpen als een artistieke eenheid in heldere, strakke vormen. Het meubilair was beperkt tot enkele vaste types en aan de wanden geplaatst om de ruimtelijkheid van de kamers niet aan te tasten. Er kwamen nieuwe soorten meubels bij:
- Klein meubilair - kledingrekken, bustehouders, spiegels met stuclijsten
- Zit- en tafelkisten - Het karakteristieke meubelstuk van de Florentijnse hoogrenaissance was de cassapanca (van cassone = grote kist, kist), een kistbank met rugleuning en armleuningen, waaruit de bank zich later ontwikkelde. Hierop werden mythologische scènes en stadsgezichten geschilderd, versierd met inlays en later met houtsnijwerk. Tijdens de hoge renaissance ontwikkelde de kist zich tot een dressoir: een lage kast met twee deuren, meestal met lades onder het blad.
- Zitmeubelen: mensen zaten op krukken en klapstoelen. Omdat ze comfortabeler wilden zitten, begonnen ze de stoelen te stofferen - totdat de klapstoelen niet meer konden worden opgevouwen.
- Schrijfkasten werden voor het eerst gebouwd in de 16e eeuw. Schrijven was niet langer alleen een zaak van de kooplieden, er was een functioneel meubelstuk nodig: timmerman werd gemaakt van de kelder van een kast, de bovenverdieping werd opnieuw ontworpen tot een kast met laden achter het scharnierende front - het schrijfoppervlak.
Renaissance in Frankrijk rond 1515-1630
In de vroege renaissance hield Frankrijk nog vast aan de laatgotische stijl en meubeldesign, waarbij alleen de nieuwe ornamenten, medaillons met portretkoppen en ranken werden overgebracht naar de panelen van huiselijk eiken meubelen.
De stijl was streng, duidelijk; In de late Renaissance namen plastic sieraden toe. De kist verloor zijn belang in de loop van de 16e eeuw, het klassieke meubilair van de Franse Renaissance was de Armoire ý deux corp s, een kast met een vrij smalle bovenstructuur, vier deuren en lades in het middengedeelte, gescheiden door pilasters en kolommen, vaak met een bijlage in gevelvorm. Een van de meest populaire meubelstukken was het dressoir. De boudoirstoel was een belangrijk zitmeubel - in de late renaissance heette hij chaquetoire (van caqueter = naar kletsen, kletsen).
Renaissance in Noord-Europa rond 1550-1650
Noord-Duitsland, Nederland, Scandinavië en Engeland vormden een samenhangend gebied met hetzelfde meubeldesign. Net als in Frankrijk verving in het begin alleen de nieuwe versieringen de laatgotische plooien op de meubelpanelen. Strenge architectonische composities van kolommen, pilasters en sokkels vervingen de laatgotische raamwerken door panelen en de meubelproductie ontwikkelde zich puur als timmerman. Laatgotische kisten en kasten bleven lange tijd in gebruik.
Stoelen ontwikkeld tijdens de Renaissance: vouw-, vouw- en schaarstoelen werden vergezeld door stoelen met vierkante noppen, met hoge of rijk bewerkte rugleuningen.
Renaissance in het Alpengebied rond 1550-1630
Door handelsbetrekkingen met Italië drong de Renaissance eerder door in Straatsburg, Bazel, Augsburg, Neurenberg en Wenen dan in het noorden. Tot in de jaren 70 domineerde het eenvoudige meubeldesign uit de vroege Renaissance.
Toen begonnen mensen enthousiast te worden over gevelkasten, uiteindelijk werden de kasten ontworpen als huisgevels - architectonisch gestructureerd door pilasters en kolommen. In Italië en Frankrijk werkten ze vooral met walnoot, in Duitsland nog met eiken. De grote meubelateliers in Neurenberg, Augsburg en Basel gebruikten essenfineer, dat technisch geavanceerd was in vergelijking met het noorden. Het Zuid-Duitse renaissancemeubilair was minder streng dan het Franse en Italiaanse. Augsburg was een bijzonder adres: hier werden kasten voor koningshuizen over de hele wereld gebouwd, met weelderige inleg, later zilveren beslag, figuren en schilderijen van ebbenhout. De kast werd belangrijk, evenals het dressoir, de kast en het opklapbare bureau.
De stoelvormen werden diverser: naast de klap-, klap- en schaarstoelen waren er stoelen met vierkante noppen en hoge, rijk bewerkte rugleuningen. De stoelen waren gemaakt van hout of leer en zonder bekleding. Typische ornamenten: gedraaide kolommen, houtsnijwerk, profielstroken, antieke motieven zoals maskers, hermen, driehoekige gevels, leeuwenkoppen
Meubelontwerp in de barokperiode rond 1630-1720
De naam barok komt van Portugese barocco - dat betekent onregelmatig. Kenmerken van dit tijdperk zijn omvang, beweging, licht en schaduwspel.
Typisch stijlelement: Putte
Typisch meubilair: ladekast
Constructie: gebroken kroonlijsten, gebogen en gebogen profielen
Typisch stijlelement: ronde bogen
Typisch meubilair: kist
Constructie: eenvoudige constructie, eenvoudige verwerking
Nieuwe sociale omgangsvormen vormden het meubeldesign en dus ook nieuwe meubeltypes: bijzettafels en ladekasten, waarvan de typische vertegenwoordiger de dubbele ladekast met bolvormig onderstel was. Het bureau is voortgekomen uit de kast. Kasten werden steeds uitgebreider gebouwd: massief of gefineerd met lades in de sokkel, met panelen omlijst door profielstrippen. De timmerlieden gebruikten gepolijst walnootfineer en ebbenhout. Gesneden eikenhout was uit de mode geraakt en meubels waren vaak versierd met verguld brons. De barok was de bloeitijd van de inlegwerk. Op een houten ondergrond waren messing, tin, ivoor en schildpad ingelegd. Nadat de fineer snijmachine was uitgevonden, ontstond er een nieuwe inlegtechniek: inlegwerk.
Een bijzonder kenmerk en ook kenmerkend voor het meubeldesign van die tijd is de verscheidenheid aan stoelen en fauteuils: de voeten waren verbonden door bruggen, timmerwerk gebogen armleuningen. De stoelen waren bekleed met stoffen van fluweel, zijde, wandtapijten, canvasborduurwerk en, zeldzamer, leer. De stoelen waren bijna altijd gestoffeerd. Mensen dineerden aan grote uitschuifbare tafels met balusterpoten en weelderig houtsnijwerk. Het meubilair flirtte met ineengestrengelde motieven, het zogenaamde kraakbeen, dat als rocaille in rococo ging, met voluten, acanthusbladeren en beeldsnijwerk zoals putti en bandwerk.
Een bolvormige dubbele ladekast is typisch barok meubilair.
Meubeldesign in de Rococo rond 1720-1770
Het meubeldesign van de Rococo ontwikkelde zich vanuit de barok als een vrouwelijke, gracieuze variant waarin strikte symmetrie werd opgeheven en comfort belangrijk werd.
Typisch stijlelement: schelp
Typisch meubilair: chaise longue
Constructie: uitbundig gewelfde vorm, asymmetrisch middendeel
De verschillende opvattingen over stijl in de afzonderlijke landen liepen in de rococo niet meer zo sterk uiteen als in voorgaande tijdperken. Massief barok meubilair werd vervangen door sierlijke, lichte meubelstukken - nog ronder, gebogen, gebogen, gewelfd en gedecoreerd met steeds diverser, ingewikkelder bronzen beslag. Zitmeubelen hadden ook geen scherpe rand, de poten of voeten eindigden in "geitenpoten". Gebieden werden geaccentueerd door een ornamentele structuur; populaire ornamenten waren bloemenslingers, bladranken, medaillons met motieven als lier, vaas, waaier en schelp. De schaal (Frans: Rocaille - oorschelp) is een symbool van het tijdperk.
De oppervlakken zijn met kleur ingelegd en hoogglans gepolijst, ook in wit of met lichte kleuren geverfd; ze waren bedekt met kopergravures of beschilderde vogels, bloemen en landschappen - meestal met blauwgroene lak. Mensen besteedden meer aandacht aan het samenspel van meubels en kamers en stemden ze op elkaar af: ook plafonds en muren werden zeer rijkelijk geverfd. In de rococo-periode werd het meubilair beoordeeld volgens een nieuw criterium: het moest comfortabel zijn: de rugleuning en armleuningen werden dikker gestoffeerd, de gevleugelde fauteuil en de verlengde stoel werden uitgevonden - de chaise longue. Comfort, luxe en gimmicks waren de uitvinders van nieuwe meubels zoals tafels met laden en uitschuifbare compartimenten, spel- en kaptafels, cilindertafels, draagstoelen en kachelschermen. De meubelmakers gaven de voorkeur aan eiken, walnoot, mahonie,Satijnhout en exotische houtsoorten voor fineer- en inlegoppervlakken.
In de rococo werden massieve barokke meubels vervangen door gebogen, ronde, meer vrouwelijke meubelstukken, zoals de chaise longue.
Meubeldesign in classicisme rond 1770-1820
Afkeren van de weelderige barokke en rijke rococo: de meubelmakers herinnerden zich het meubeldesign en de eenvoud van de oudheid.
Typisch stijlelement: Rechte lijn
Constructie: Klassieke basisvormen, eenvoudige, duidelijke structuur
De losbandigheid van de Rococo werd als verwerpelijk afgewezen - er brak een nieuwe starheid uit: classicisme of vlechtstijl, in Frankrijk Empire genoemd. Ze namen hun toevlucht tot klassieke elementen uit de oudheid: parelstaven, kleine guirlandes, à-la-grecque vlechten, dolfijnen, zeemeerminnen, leeuwen, sfinxen. De ambachtslieden werkten voornamelijk met mahonie; als het hout vaak wit geverfd was, was het gedeeltelijk verguld. Met het graan werd rekening gehouden en in de figuur benadrukt, waardoor het bijna een ornament werd. Houtsnijwerk zag er eenvoudig en gereserveerd uit. De stoelen waren recht, stevig gebouwd met stevige bekleding en een hoge rugleuning. De poten waren puntig, gecanneleerd en vergroot met kubusblokken aan de onderkant.
Meubelontwerp in de biedermeierperiode rond 1825-1848
Bourgeois meubeldesign kwam tot uiting: er werden eenvoudige, functionele en comfortabele meubels gebouwd.
Typisch stijlelement: Cornucopia
Typisch meubilair: bank
Typisch stijlelement: Rechte lijn
Constructie: Klassieke basisvormen, eenvoudige, heldere structuur
De typische biedermeiertafel: uitpuilende middensteun, vier conische poten en een rond tafelblad.
De biedermeier was een kunsttijdperk en een meubelstijl; het liet geen sporen na in de architectuur. De naam is afkomstig van Biedermann en Bummelmaier - twee literaire figuren uit de "Fliegende Blätter" en de daarin gepubliceerde gedichten "Biedermaiers Liederlust" (1848, door Victor von Scheffel en L. Eichrodt). De focus lag op de bank - massief, diep gestoffeerd, met een ronde tafel ervoor. Het tafelblad lag op een balustervormige uitpuilende of hoekige centrale steun. Vier taps toelopende poten droegen vaak ronde platen die in diameter scharnierend waren (demi-lune). Stoelen hadden opengewerkte, eenvoudig uitgesneden rugleuningen en stoelen waren sterk bekleed. De benen zwaaiden iets naar buiten, waren recht of conisch. Pas in de late biedermeierperiode werden ze gedraaid.
Onderstaande schrijfkasten en bureaus zagen eruit als ladekasten met twee of drie laden of twee deuren; In het bovenste gedeelte was het schrijfblad neergeklapt, waarachter kleine lades, compartimenten en vaak geheime compartimenten lagen. Populaire meubels en accessoires: bank, secretaresse, naaitafel, geborduurd kachelscherm, bloemenbehang en stof en vitrine. In de biedermeierperiode was het vooral populair om glas en porselein te verzamelen en tentoon te stellen. De meubelmakers bewerkten kersen, berken, peren, populieren, taxussen en soms mahonie en walnoot. Ze combineerden licht en donker hout. Ze gebruikten echter zelden ebbenhout voor deze contrasten, maar kleurden in plaats daarvan eenvoudige houtsoorten zwart. Ingelegde oppervlakken waren zeldzaam; gladde, gepolijste oppervlakken hadden de voorkeur. Massief of gefineerd - het was belangrijk dat de nerf tot zijn recht kwam.Over het algemeen hadden de meubels weinig ornamenten, eenvoudig houtsnijwerk, kleine inlegsels in een meubelstuk en messing en bronzen beslag.
Meubeldesign in historisme rond 1850-1900
De stijlen uit het verleden werden opgeroepen - het historisme ontwikkelde zich tot het tijdperk van gemengde stijlen.
Meubels werden steeds meer industrieel vervaardigd - het lukte de fabrikanten niet om de biedermeiermeubelen verder te ontwikkelen. In plaats daarvan zochten ze inspiratie in het meubeldesign van vroegere stilistische tijdperken. Het meubilair werd uitgebreider, weelderige pluche en fluwelen bekleding vormden het meubilair. Bloemenpatronen in donkere kleuren domineerden de gordijnen, het behang en de tapijten. Het meubilair imiteerde Egyptische en oude, oosterse, Chinese en Japanse typen en citeerde alle historische vormen. Op de Wereldtentoonstelling in Londen in 1851 werden zelfs machines met antieke emblemen gepresenteerd. De renaissance werd vooral in Duitsland nieuw leven ingeblazen: sinds de oprichting van het Duitse rijk in 1871 nam het gevoel van nationaliteit toe, er was vraag naar "Oud-Duits". Na dit zogenaamde wilhelminiaanse tijdperk werden rond 1880 de barokke, daarna rococo- en biedermeier-periode gekopieerd.Tussendoor werd altijd het gotische model gebouwd. Uitgebreid gesneden gestoffeerde meubels, meerdelige bureaus gemaakt van een half dozijn verschillende materialen en buffetten gecombineerd met renaissance- en barokelementen waren typerend.
Art Nouveau meubeldesign rond 1895-1910
Ambachtslieden en architecten protesteerden tegen de zinloosheid van stijlimitaties sinds het midden van de 19e eeuw en riepen op tot meer individualiteit.
Typisch stijlelement: ornamenten uit de wereld van flora en fauna
Constructie: passend materiaal en doel, platte, decoratieve, gebogen vormen
Als gevolg van het protest tegen de geesteloosheid van stijlimitaties ontwikkelt zich in de jeugd meer individualiteit, bijvoorbeeld in de vorm van patronen.
Dit tijdperk is vernoemd naar het tijdschrift "Jugend", dat sinds 1896 in München werd uitgegeven. In de 19e eeuw verving de industrialisatie handwerk. Steeds meer fabrieksmachines vereenvoudigden het werk van meubelmakers. De oprichters van Art Nouveau sloegen de handen ineen, eisten individueel meubeldesign en bouwden in hun ateliers. De meubelfabrikanten waren veelal architecten. Ze vonden rolmodellen in de duidelijkheid en de technische eenvoud van middeleeuws meubeldesign en creëerden een nieuwe stijl waarin ze probeerden het materiaal en de functie van een meubelstuk te harmoniseren. Hoewel de art nouveau oorspronkelijk was ontworpen als een constructieve en objectieve stijl, ontwikkelde het een overvloedige, ingewikkelde versiering: soms leek het hele meubilair op een ornament.Houtsoorten die de voorkeur hadden, waren mahonie, eiken, walnoot en peer. Naaldhout werd gebruikt voor serieproductie. Meestal werd het hout niet in zijn natuurlijke kleur gelaten, maar in plaats daarvan gelakt of gekleurd. Typisch decor: beslag van gietijzer, brons en staal in de vorm van spiralen, ranken, slakken, lianen, bloemen (vooral lelies, waterlelies), elfen en vloeiende en ingewikkelde lijnen.
