In de jaren tachtig waren buxus bijna verdwenen uit het aanbod van boomkwekerijen. Tegenwoordig beleeft het een echte renaissance. Of het nu gaat om een privacyscherm, als lage of hoge haag, als groenblijvende bodembedekker of als elegante groene sculptuur - buxus kan op veel manieren in de tuin worden toegepast. Bij het buxus heeft u de keuze tussen één snede per jaar of meerdere sneden.
Buxus groeit in het wild als struik of kleine boom in Zuid- en Midden-Europa, in Engeland en Noorwegen, in Algerije, Klein-Azië, in de Kaukasus en aan de zuidelijke oever van de Kaspische Zee. Er zijn ongeveer 30 soorten wilde buxus en in totaal ongeveer 70 soorten die tot de buxusfamilie behoren.
Alle buxus soorten hebben een aantal botanische eigenschappen gemeen, bijvoorbeeld hun groenblijvende, leerachtige en eivormige bladeren. Aan de onderzijde zijn ze beduidend lichter dan aan de bovenzijde en afhankelijk van de soort varieert de bladlengte tussen een halve centimeter tot vier centimeter. Vanaf de leeftijd van tien verschijnen in de lente piepkleine, druifvormige bloemknoppen, die vanaf april beginnen te bloeien in dichte trossen geel met kleine bloemen van slechts enkele millimeters groot. De groenachtige capsulevruchten rijpen vanaf september.
Een van de mooiste soorten is het Spaanse buxus (Buxus balearica) met tot wel vier centimeter lange, smalle groene bladeren. Helaas is het niet winterhard en gedijt het alleen in het uiterste zuiden van Europa en in milde zeeklimaten. De Buxus harlandii en Buxus henryi, wier thuis is China, en Buxus wallichiana uit India zijn eveneens gevoelig voor vorst. Deze soorten kunnen we alleen in potten of in een koude stal kweken. De buxussoort die in Europa nog steeds in kleine voorraden in het wild groeit, is de Buxus sempervirens ("groenblijvende buxus"), waarvan de meeste gekweekte variëteiten zijn afgeleid. Ook in tuinen en parken is de vorstharde Buxus microphylla uit Azië te vinden.
Locatie en bodem
De buxus gedijt het beste op kalkrijke, vochtige bodems met een hoog gehalte aan lucht en bodemvocht. Dat gezegd hebbende, moet u ervoor zorgen dat de grond vochtig en goed gedraineerd is. Zeer zandige bodems kunnen worden verbeterd met een goede hoeveelheid rijpe compost, zware bodems met drainage van zand of grind. Als standplaats geeft het buxus de voorkeur aan een schaduwrijke plek, omdat het kan reageren op bladschade als de zon te veel en te sterk is.
Plant een buxus
Om een buxusfiguur te snoeien en te verzorgen, heb je ruimte nodig. Zet ze niet te strak vast.
Bij het planten van pot- of bolplanten moet het plantgat net zo diep zijn als de kluit - de wortelhals moet daarom gelijk liggen met het oppervlak van de grond. Om ervoor te zorgen dat de wortels voldoende ruimte hebben, dienen jute ballendoeken op meerdere plaatsen opengesneden te worden en plastic ballendoeken volledig te verwijderen. Buxus is in zijn ongesneden vorm ideaal als begeleidende plant voor bloembedden. Bovenal resulteren dichtbegroeide en laagblijvende variëteiten in gemakkelijk te onderhouden metgezelplanten voor iris, klokjesbloem, vrouwenmantel of rozen. Wil je later door gericht snoeien een individuele plant in een bepaalde vorm brengen, houd er dan rekening mee dat je voldoende ruimte rondom de plant nodig hebt voor onderhoud en stek.
Buxushagen zorgen voor een mooi, helder frame voor bedden. Om een haag te maken, graaf eerst een doorlopende beplantingssleuf, maak de bodem van de sleuf los en verbeter deze met compost. Om de planten in een rechte lijn te plaatsen, moet u een hulpstreng uitrekken. Als je een haag of rand plant, plaats de buxus dan relatief dichtbij: een goede richtlijn is tien planten per meter voor het afkanten en ongeveer vijf voor hogere hagen. Voor het vullen de uitgegraven aarde opnieuw mengen met compost. Het wordt aanbevolen om een schenkkanaal te trekken, dat na het eerste schenken weer wordt gesloten.
Geef het buxus water en bemest het
Het buxus mag nooit uitdrogen - ook niet in de winter! Het is het beste om de plant vroeg in de ochtend of laat in de avond water te geven, maar nooit in de hete middaguren. Het is ook beter om het een keer uitgebreid water te geven in plaats van meerdere keren in kleinere hoeveelheden met oud, warm water uit de regenton. Bij langdurige hitte dient u de plant af en toe te douchen om stof van de bladeren te verwijderen.
Voor een goede groei en dicht loof moet de plant spaarzaam worden aangevoerd met meststoffen (stikstof, kalium en fosfor) van april tot augustus. Langdurige meststoffen zoals depotmeststoffen of hoornkrullen, die hun voedingsstoffen langzaam en gelijkmatig afgeven, zijn ideaal. De meststof wordt in april voor het eerst op de wortelzone aangebracht volgens de instructies op de verpakking en kan gemakkelijk in de grond worden opgenomen. De tweede bemesting vindt plaats eind juni en stimuleert de groei. Vanaf augustus mag u geen kunstmest gebruiken. Hierdoor kunnen de scheuten van de plant goed rijpen en de winter overleven.
Het buxus is vanaf het voorjaar bestand tegen elke vorm van snoei.
Het bukshout gesneden
Het buxus is vanaf het voorjaar bestand tegen elke vorm van snoei. Maandelijks snoeien wordt aanbevolen (voor figuren) - een enkele snede, bij voorkeur in juli, is echter voldoende, zodat de plant niet volledig uit vorm raakt. Als juli echter een regenachtige maand is, stel het snoeien dan een paar dagen uit om te voorkomen dat schimmels aanvallen. In hete zomers is het raadzaam om de pas gesnoeide buxus met een vlies te beschermen tegen de zon, anders kunnen de oudere bladeren binnenin beschadigd raken door de sterke zonnestraling. U kunt verwaarloosde buxushagen of -figuren inkorten zonder al te veel aandacht te besteden aan de basisstructuur, zelfs aan het meerjarige hout.
De vorm is gesneden
Met de juiste snijtechniek voorkom je oneffenheden in de look, d.w.z. gaatjes met nauwelijks bladeren. Laat altijd een kleine rest van de verse scheuten achter. Begin de vormsnoei met kleine sneden rond de boom en nader langzaam de gewenste figuur naarmate deze vordert. Als u echter per ongeluk wat dieper snijdt, hoeft u zich geen zorgen te maken over de doos, deze zal zonder al te veel moeite weer tevoorschijn komen.
Als u de figuur niet uit de vrije hand wilt knippen, kunt u stencils gebruiken. Snijd voor een bal bijvoorbeeld een cirkel uit stevig karton, leg deze rondom het buxus en knip de uitstekende scheuten eraf. Werk voor geometrische figuren op dezelfde manier, maar dan met houten latten.
De voortplanting van buxus
Buxus wordt meestal vermeerderd met gebarsten stekken. Scheur hiervoor eenvoudig twijgen van 10 tot 15 centimeter lang van de takoksels van oudere scheuten, pluk de onderste bladeren, steek de scheuren in losse grond en druk ze stevig aan. Als je de grond vochtig houdt, zijn de eerste wortels na ongeveer zes maanden gevormd en kun je na twee jaar je eigen buxus planten.
Ziekten en plagen in het buxus
Vooral de laatste jaren wordt het buxus geteisterd door schotsterfte (Cylindrocladium) en aangevallen door de Oost-Aziatische buxusmot (Cydalima perspectalis). Wat verwoestend is, is dat de kleine rupsen van de vlinder niet alleen bladeren eten, maar ook de zachte bast, waardoor vaak hele scheuten afsterven. Als het buxus eenmaal is aangetast, helpt alleen krachtig snoeien en vervolgens spuiten met een hogedrukreiniger. Deze gulzigheid kun je voorkomen door het buxus regelmatig te besproeien met een preparaat op basis van Bacillus thuringiensis.
De dood van de scheuten komt tot uiting in bruine tot zwarte, steeds grotere vlekken op de bladeren en de gelijktijdige vorming van sporenbedden onder de bladeren. Helaas kan alleen radicale snoei met daaropvolgende behandeling met fungiciden helpen tegen de schimmel. De beste profylaxe is een zonnige, luchtige standplaats en het vermijden van onnodig vochtig blad. Dat betekent: alleen van onderaf gieten.
