Warmtepompen worden door velen beschouwd als de ultieme ecologische warmtebron, maar dergelijke systemen zijn navenant duur. De kostencheck-expert legt in een interview uit welke kosten warmtepompverwarming kan veroorzaken en waarom er zo grote verschillen in kosten zijn.
Vraag: Hoe werkt een warmtepomp zelfs - en waarom is hij ecologisch?
Kostencontrole expert: De eenvoudigste uitleg voor hoe een warmtepomp werkt, is door naar een koelkast te kijken: het principe van de warmtepomp wordt dan precies het tegenovergestelde.
De koelkast onttrekt warmte aan de binnenkant van de koelkast via een koelmedium dat door leidingen stroomt - dit koelt het voedsel binnenin. Hoe langer de koelkast draait, hoe meer warmte er wordt onttrokken en hoe kouder het binnen wordt. De onttrokken warmte wordt aan de achterkant van de koelkast afgegeven aan de buitenlucht.
Een warmtepomp werkt precies de verkeerde kant op. Het onttrekt de warmte die zich in een medium (lucht, water, aarde) bevindt en geeft deze af aan het interieur van het huis. Ook hier wordt een koelvloeistof in buizen door het betreffende medium geleid. Het absorbeert de warmte die in het medium is opgeslagen en geeft deze later via een warmtewisselaar weer af aan het interieur.
Omdat er elektriciteit nodig is voor de constante circulatie van het koelmiddel in de leidingen (zoals in een koelkast), is de warmtepomp eigenlijk een elektrische verwarming - en als zodanig alleen te zien als een voorwaardelijk ecologische vorm van verwarming.
Met behulp van aanvullende media wordt thermische energie verkregen uit een bepaalde hoeveelheid elektriciteit (waardoor het koelmiddel kan circuleren). In tegenstelling tot conventionele elektriciteitsverwarming, waarbij elektriciteit 1: 1 wordt omgezet in warmte, werkt een warmtepomp alleen veel efficiënter. Als één kWh verbruikte elektriciteit (theoretisch) wordt omgezet in 3,5 kWh warmte, is dit natuurlijk veel energiezuiniger. Tegelijkertijd geeft deze verhouding de eenvoudigste definitie van de zogenaamde jaarlijkse prestatiefactor (JAZ) , de gebruikelijke prestatiemaatstaf voor een warmtepomp: "Hoeveel kWh thermische energie kan ik opwekken met 1 kWh verbruikte elektriciteit?"
Een warmtepomp is pas echt ecologisch als de elektriciteit waarmee hij wordt aangedreven ecologisch is geproduceerd
Als je kijkt naar het zeer stroomafhankelijke werkingsprincipe van de warmtepomp, dan moet je de vraag heroverwegen hoe 'ecologisch' een warmtepomp eigenlijk is. De mate van milieuvriendelijkheid van de warmtepomp hangt altijd af van hoe milieuvriendelijk de verbruikte elektriciteit is opgewekt. Komt het uit kolencentrales (zoals vaak het geval is), dan is er natuurlijk nauwelijks sprake van een ecologisch onschadelijke en CO2-neutrale verwarmingstechniek.
Omgekeerd, als u de elektriciteit opwekt uit een hernieuwbare energiebron (bijvoorbeeld in uw eigen fotovoltaïsche installatie), ziet het er heel anders uit. De elektriciteitsenergie die op een zeer ecologische manier wordt verkregen, wordt in dit geval enkel omgezet in ecologische verwarmingsenergie en is ook zeer efficiënt (in systemen met een hoge JAZ). Qua kosten ziet de situatie er dan heel anders uit - voor verwarming zijn er nauwelijks stookkosten.
Alleen de aanschaf van de warmtepomp en de fotovoltaïsche installatie moet dan natuurlijk zijn vruchten afwerpen.
Vraag: Dat brengt ons meteen bij de belangrijkste vraag: wat kost een warmtepomp?
Kostencontrole expert: Daar is geen algemeen antwoord op - de kosten zijn afhankelijk van het type warmtepompsysteem, de afmetingen en de constructie. Het is onmogelijk om de prijs van een lucht-lucht warmtepomp te vergelijken met een geothermische warmtepomp met een diep boorgat.
Een lucht-lucht warmtepomp, inclusief installatie, voor een eengezinswoning kan al vanaf 8.000 EUR - 10.000 EUR . Voor een pekel-water-warmtepomp met geothermische sonde zal je in de meeste gevallen tussen de 20.000 euro en 25.000 euro moeten uitgeven.
De verschillende technologieën die alleen al in warmtepompen kunnen worden gebruikt, zorgen voor grote kostenverschillen.
Een klein kostenvoorbeeld uit de praktijk:
We willen een geothermische warmtepomp (pekel-water-warmtepomp / geothermische collector) kopen voor ons huis (140 m² woonoppervlak) en besluiten om energie op te wekken uit vlakke collectoren, aangezien we voldoende vrije ruimte hebben.
| Post | prijs |
|---|---|
| Warmtepomp (aardwarmte) en installatie | 9.000 EUR |
| Ontwikkelingskosten voor vlakke collectoren van 300 m² | 4.500 EUR |
| totale prijs | EUR 13.500 |
Dit is natuurlijk slechts één kostenvoorbeeld voor een heel specifiek geval en een specifiek warmtepompmodel. De kosten voor andere warmtepompen, vooral bij verschillende inbouwsituaties en verschillende systeemvermogens, kunnen ook aanzienlijk verschillen.
We hebben gekozen voor een geothermische warmtepomp omdat dit type systeem een van de efficiëntere technologieën is in de warmtepompsector en nog redelijk goedkoop te ontwikkelen is met vlakke plaatcollectoren.
Vraag: Van welke factoren zijn de kosten van een warmtepomp in wezen afhankelijk?
Kostencheck-expert: Hier moet met veel rekening mee worden gehouden:
- het type warmtepomp
- de kosten voor het ontwikkelen van het bijbehorende medium dat wordt gebruikt
- de systeemprestaties
- mogelijke financiering
- de installatiekosten
De kosten van een warmtepomp lopen sterk uiteen
Door de diverse mogelijkheden en de noodzakelijke selectie en aanpassing van de warmtepompverwarming aan de lokale omstandigheden kunnen hier zeer verschillende prijzen ontstaan.
Voordat u over een bepaald systeem beslist, moet u beslist gedetailleerd advies inwinnen en, indien mogelijk, een gedetailleerde rentabiliteitsberekening laten uitvoeren op basis van het individuele gebouw.
De bijbehorende voorwaarden voor de installatie van een bepaald type warmtepomp zijn niet altijd aanwezig - dus de daadwerkelijke haalbaarheid moet altijd vooraf gecontroleerd worden voordat je gaat rekenen.
Vraag: Wat zijn de kosten van verschillende typen warmtepompen?
Kostencheck-expert: dit is altijd moeilijk over de hele linie vast te stellen - afhankelijk van de uitvoering kunnen de prijzen aanzienlijk fluctueren. Hierbij zijn doorslaggevend:
- kracht
- Efficiëntie en
- Fabrikant van de warmtepomp
De volgende prijsklassen kunnen grofweg worden gedefinieerd voor de verschillende typen :
| Warmtepomp type | Prijsklasse ca. Van - tot |
|---|---|
| Luchtwarmtepomp: lucht-water | circa € 4.000 tot € 12.000 |
| Luchtwarmtepomp: lucht-lucht | ongeveer 5.000 EUR - 10.000 EUR |
| Geothermische warmtepomp: pekelwater | ongeveer 5.500 EUR - 12.000 EUR |
| Grondwaterwarmtepomp: water-water | ongeveer 9.000 EUR - 13.000 EUR |
De gegeven globale richtwaarden gelden voor een gemiddelde eengezinswoning en het daar doorgaans benodigde vermogen. Voor grotere gebouwen of gebouwen met zeer hoge verwarmingsenergie-eisen gelden dan aanzienlijk andere prijzen.
Vraag: Naast de kosten voor de warmtepomp zijn er ook de kosten voor de ontwikkeling, toch?
Kostencontrole-expert: Precies. Dit mag niet worden vergeten - afhankelijk van het gebruikte medium kan de ontwikkeling soms tot zeer hoge kosten leiden.
De kosten voor de ontwikkeling zijn hier ook heel verschillend - afhankelijk van de gebruikte warmtepomptechnologie - zoals blijkt uit de volgende tabel:
| Warmtepomptechnologie | Prijsklasse voor de ontwikkelingskosten |
|---|---|
| Luchtwarmtepomp: lucht-water | ongeveer 500 EUR - 2.000 EUR |
| Luchtwarmtepomp: lucht-lucht | ongeveer € 2.000 - € 5.000 |
| Geothermische warmtepomp: geothermische collectoren | ongeveer € 2.000 - € 5.000 |
| Geothermische warmtepomp: geothermische sonde | ongeveer 4.000 EUR - 8.000 EUR |
| Grondwaterwarmtepomp: water-water | ongeveer 4.000 EUR - 8.000 EUR |
De richtlijnen die hier worden gegeven, hebben ook betrekking op een gemiddelde eengezinswoning met een normale verwarmingsbehoefte.
Met name bij aardwarmtepompen zijn de gemaakte ontwikkelingskosten vaak niet duidelijk.
Het onttrekken van warmte aan de grond kan worden gedaan met platte collectoren die in een lus over een groot gebied zijn gelegd - dit is meestal de goedkoopste optie, maar vereist ook veel ruimte. Een gemiddelde eengezinswoning heeft vaak tussen de 150 m² en 300 m² aan ruimte nodig .
Geulverzamelaars hebben iets minder ruimte nodig - daar zijn de elementen in een spiraalvorm langs een greppel gelegd. In het algemeen zal voor een eengezinswoning ook een sleuflengte van ongeveer 100 m nodig zijn - het hoeft echter geen aaneengesloten lengte te zijn, de totale lengte kan over meerdere graven worden verdeeld.
Een geothermische sonde heeft de kleinste benodigde ruimte - hier wordt voornamelijk de stijgende temperatuur op grotere diepten benut en hoeft er slechts ruimte te worden gecreëerd voor een enkele sonde. Hierbij kan het gaan om zeer diep boren. Momenteel ligt de grens van wat is toegestaan echter rond de 100 m - dit is alleen mogelijk in uitzonderlijke gevallen.
De ontwikkelingskosten zijn hier vaak beduidend hoger dan bij andere typen collectoren vanwege de noodzaak van proefboringen, vergunningen en rapporten en de doorgaans hogere inspanning die gemoeid is met het installeren van een aardwarmtesonde.
De situatie is vergelijkbaar met de grondwaterwarmtepomp: om de warmte aan het diepe grondwater te kunnen onttrekken, moeten er twee putten worden gegraven en zijn er een groot aantal vergunningen en testen nodig tijdens de installatie, wat ook de kosten verhoogt.
Vraag: Wat zijn de bedrijfskosten voor warmtepompen?
Kostencontrole expert: Nadat de warmtepomp is geïnstalleerd, worden de bedrijfskosten meestal binnen redelijke grenzen gehouden.
Jaarlijkse keuringen zijn vaak beduidend goedkoper dan bij andere soorten verwarming - meestal moet u rekenen op zo'n € 50 à € 150 per jaar . Reparaties zijn zelden nodig en aanpassingen zijn meestal niet nodig.
Een van de belangrijkste bedrijfskosten van een warmtepomp is natuurlijk elektriciteit.
Vraag: Hoe wordt het elektriciteitsverbruik voor een warmtepomp berekend? Zijn er speciale elektriciteitstarieven hiervoor?
De elektriciteitskosten voor een warmtepomp zijn niet te onderschatten
Kostencheck expert: Het elektriciteitsverbruik is vrij eenvoudig te berekenen: De jaarlijkse prestatiefactor (JAZ) van de warmtepomp geeft de verhouding aan waarin verwarmingsenergie uit elektriciteit wordt gehaald.
U hoeft dus alleen de jaarlijkse verwarmingsbehoefte te delen door de JAZ en vervolgens het elektriciteitsverbruik van het systeem direct te ontvangen. Hoe hoger de JAZ, hoe goedkoper de warmtepomp natuurlijk ook zijn werk doet.
Bijvoorbeeld: jaarlijkse verwarmingsbehoefte 25.000 kWh, JAZ 3,6 - het elektriciteitsverbruik is 6.944,44 kWh.
Veel elektriciteitsleveranciers hanteren speciale warmtepomptarieven - zij zijn de "opvolgers" van de vroegere dag- / nachttarieven en de tarieven voor nachtopslagverwarming.
Ze kunnen afhankelijk van het tijdstip van de dag van toepassing zijn of de klok rond als afzonderlijk tarief beschikbaar zijn. Het is echter altijd belangrijk om op te merken dat de elektriciteitsleveranciers in veel gevallen zelf bepalen wanneer ze goedkope stroom aanbieden.
Nachtopslagtarieven en vergelijkbare verlaagde tariefmodellen vinden hun oorsprong in een tijd waarin getracht werd om buiten de piekmomenten een gelijkmatige capaciteitsbenutting te bewerkstelligen, die de kolencentrales die vroeger domineerden absoluut nodig waren.
De afhandeling van tarieven is voor veel aanbieders echter nog niet veranderd - in veel gevallen wordt de "dure" normale stroom overdag gebruikt voor verwarming.
Met de verlaagde tarieven mag je momenteel uitgaan van een niveau van rond de 19 cent per kWh .
Voor onze voorbeeldberekening hierboven zou dit betekenen dat met een verlaagd warmtepomptarief en elektriciteitsverbruik van 6.944,44 kWh, de verwarmingskosten rond de 1.319,44 EUR zouden liggen.
Laten we dit eens bekijken in vergelijking met andere soorten verwarming:
| Type verwarming | kosten per jaar |
|---|---|
| Warmtepomp | 1.319,44 EUR |
| Olieverwarming (momenteel lage olieprijs) | 1.625 EUR |
| Gasverwarming (aardgas) | 1.500 EUR |
| Pellet verwarming | 1.125 EUR |
| Pelletverwarming met condensatietechniek | 956,25 EUR |
Zoals u kunt zien, is verwarming op biomassa nog steeds zuiniger dan zelfs een zeer efficiënte warmtepompverwarming en een permanent verlaagd stroomtarief. Daarnaast is er het feit dat pellets en houtsnippers hun prijs zeer lang constant houden - wat bij het elektriciteitstarief niet per se kan worden aangenomen.
Vraag: Welke subsidies zijn er voor warmtepompen?
Expert op het gebied van kostencontrole: zoals bij de meeste andere ecologische technologieën, komt de belangrijkste financiering van BAFA (Federal Office of Economics and Export Control).
In oude gebouwen wordt de overstap naar warmtepomptechnologie als volgt bevorderd:
| Warmtepomp type | Financieringsbedrag |
|---|---|
| Warmtepompen met lucht als warmtebron | € 40 per kW nominaal vermogen, minimaal € 1.300 of minimaal € 1.500 voor vermogensgeregelde en monovalente warmtepompen |
| Warmtepompen met warmtebron aarde / water | € 100 per kW nominaal vermogen, minimaal € 4.000 of minimaal € 4.500 voor warmtepompen met aardwarmtesondes |
| Extra financiering van KfW Efficiency House 55 of beter | 50% van de basisfinanciering daarnaast |
Bij een eengezinswoning kunt u in de regel rekenen op een subsidie van 4.000 euro.
